- Ντομενικίνο
- (Domenichino, Μπολόνια 1581 – Νάπολη 1641). Καλλιτεχνικό ψευδώνυμο του Ιταλού ζωγράφου Ντομένικο Ζαμπιέρι (Domenico Zampieri). θεωρείται ένας από τους πιο έγκυρους εκπροσώπους του ρωμαϊκού κλασικισμού. Διαμορφώθηκε στο περιβάλλον του Ανίμπαλε Καράτσι, την εποχή που αυτός διακοσμούσε το Μέγαρο Φαρνέζε. Υπήρξε ακόμα μαθητής του Ντιονίζιο Κάλβερτ στην Μπολόνια και του Λουντοβίκο Καράτσι και δημιούργησε τα πρώτα έργα του στο παρεκκλήσιο του Σαν Κολομπάνο. Το 1702 έφτασε στη Ρώμη και αφού ζωγράφισε τις τοιχογραφίες των υπερθύρων του Αγίου Ονουφρίου στο Τζανίκολο, συνεργάστηκε με τον Ανίμπαλε Καράτσι στο μέγαρο Φαρνέζε. Εδώ η τέχνη του Ν. επηρεάζεται στον πρακτικό τομέα από την άμεση διδασκαλία του Ανίμπαλε και στον θεωρητικό τομέα από τις ιδέες του Αγκούκι, που αντιπροσωπεύουν τους δύο πόλους της ρωμαϊκής παιδείας της πρώτης δεκαετίας του 17ου αι. θεμελιωμένης στην αισθητική αρχή της τέχνης ως «Ιδέας του Ωραίου». Ο κλασικισμός του Ν. τελειοποιείται με την αναζήτηση μιας νέας έκφρασης εμπνευσμένης από την τέχνη των αρχαίων και του Ραφάηλ, όπως φαίνεται από τα διαδοχικά έργα του τού μεγάρου Φαρνέζε (1603 – 1604), της Μαστίγωσης του αγίου Ανδρέα στον Άγιο Γρηγόριο στο Τσέλιο (1608), των μεγάλων κύκλων των τοιχογραφιών με σκηνές από τη ζωή του Αγίου Νείλου (1609-10) στην εκκλησία του μοναστηριού της Γκροταφεράτα και των σκηνών από τη ζωή της Αγίας Καικιλίας (περί το 1614) στον Άγιο Λουδοβίκο των Γάλλων. Από την επιτηδευμένη, σχεδόν μεταφυσική, σχέση μορφών και περιβάλλοντος και από μία εικονογραφία που στηρίζεται στις αρχές της κλασικιστικής ρητορικής, ο Ν. απαλλάσσεται κατά κάποιο τρόπο όταν αρχίζει να ερμηνεύει με φαντασία και να δίνει ηθική έννοια στην τοπιογραφία του Ανίμπαλε Καράτσι. Χαρακτηριστικά έργα αυτής της περιόδου είναι το Κυνήγι της Άρτεμης (Πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη) και οι δύο μεγάλοι πίνακες με επεισόδια από τη ζωή του Ηρακλή (Λούβρο). Ακόμα και στις νωπογραφίες του χορού της εκκλησίας Σαντ Αντρέα ντέλα Βάλε (1624-28) το μνημειακό τοπίο αποτελεί το κέντρο του ενδιαφέροντος. Τα τελευταία έργα του Ν. φανερώνουν κόπωση και σχεδόν πτώση της έμπνευσης (τοιχογραφίες του Σαν Σιλβέστρο αλ Κουιρινάλε, του Σαν Κάρλο άι Κατινάρι στη Ρώμη και του Παρεκκλησίου του θησαυροφυλακείου της Μητρόπολης της Νεάπολης). Ενώ αποδεικνύεται νωπογράφος ισχυρής έμπνευσης, στους πίνακες των εικονοστασίων είναι συνήθως ακαδημαϊκός, εκτός από την Κοινωνία του Αγίου Ιερωνύμου (Πινακοθήκη Βατικανού) που είναι το αριστούργημα των θρησκευτικών πινάκων του.
Ντομένικο Βενετσιάνο: «Ο Άγιος Ζηνόβιος και η Αγία Λουκία».
«Το κυνήγι της Άρτεμης». Στη διαμόρφωση του ζωγράφου, που θεωρείται από τους σημαντικότερους του κλασικισμού, αποφασιστικό ρόλο έπαιξε η τεχνική του Α. Καράτσι (Ρώμη, Πινακοθήκη Μποργκέζε).
Dictionary of Greek. 2013.